Metoda kasowa w ustawie o PDOF

Źródło: Ustawa z dnia 27 września 2024 r o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 601 i 601-A).

Nowelizacja ustawy oczekuje na podpis Prezydenta RP.

Znowelizowana ustawa przewiduje umożliwienie podatnikom prowadzącym samodzielnie działalność gospodarczą, stosowanie kasowej metody rozliczania przychodów i kosztów uzyskania przychodów.

NALEŻNOŚCI

Datą powstania przychodu podatkowego będzie dzień, w którym przedsiębiorca otrzymał w całości lub części należność z tytułu wykonanych usług, sprzedaży towarów lub produktów. Dotyczy to również wpłaty na poczet dostaw towarów i usług.

Jeżeli przedsiębiorca nie otrzyma należnej zapłaty w okresie 2 lat od dnia wystawienia faktury, to z chwilą upływu tego terminu będzie zobowiązany do wykazania należności jako przychód podatkowy.

Jeżeli przedsiębiorca podejmie decyzję o likwidacji działalności gospodarczej przed upływem 2 lat, zobowiązany będzie do wykazania należności jako przychód podatkowy, pomimo braku zapłaty z tytułu dostawy towarów i usług.

ZOBOWIĄZANIA

Podatnik stosujący metodę kasową co do uzyskanych przychodów, ma obowiązek stosować tą samą zasadę w odniesieniu do kosztów uzyskania przychodów, za wyjątkiem kosztów amortyzacji.

Koszty będą stanowiły koszt uzyskania przychodu w roku w którym zobowiązanie zostanie uregulowane, nie wcześniej niż w dacie wystawienia faktury.

Rozumieć należy przez to również częściowe uregulowanie zobowiązania lub dokonanie wpłaty na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w przyszłości.

Metoda kasowa będzie przysługiwać:

• przedsiębiorcom rozpoczynającym działalność gospodarczą.
• w przypadku przedsiębiorców kontynuujących działalność, pod warunkiem że w poprzednim roku podatkowym ich przychody z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej nie przekroczą kwoty 1 mln. zł.
• wymóg prowadzenia działalności gospodarczej samodzielnie, co oznacza wyłączenie stosowania metody kasowej dla działalności prowadzonych w formie spółek cywilnych lub jawnych.
• z metody tej nie będą mogli korzystać przedsiębiorcy prowadzący księgi rachunkowe.

Wyłączenie stosowania metody kasowej do przychodów uzyskanych w transakcjach:

* z podmiotem powiązanym, gdy wielkość udziałów i praw, będzie wynosić co najmniej 5%,

* z podmiotem mającym siedzibę, zarząd, miejsce zamieszkania, na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, lub zagranicznym zakładem położonym na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, ujętych w wykazie do ustawy o PDOF.

Zawiadomienie o wyborze metody kasowej:

• do 20 lutego danego roku podatkowego,
• do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu rozpoczęcia działalności,
• do końca roku podatkowego – gdy podatnik rozpoczyna działalność w grudniu danego roku podatkowego.

Metodę kasową podatnik będzie zobowiązany stosować przez cały rok podatkowy.

Jeżeli podatnik do 20 lutego następnego roku podatkowego, nie zawiadomi pisemnie Naczelnika Urzędu Skarbowego o rezygnacji ze stosowania metody kasowej, metoda kasowa będzie obowiązywała w następnych latach podatkowych do odwołania w przewidzianych ustawą terminach.

Dodatkowe obowiązki ewidencyjne

Podatnik zobowiązany będzie prowadzić dodatkową ewidencję faktur przychodowych objętych metodą kasową, zawierającą datę wystawienia faktury, numer faktury, kwotę należności wynikającą z faktury oraz datę uregulowania należności.

Ustawodawca przewidział wyłączenie stosowania metody kasowej w odniesieniu do sprzedaży środków trwałych oraz WNiP.

Zmiana stosowanej metody rozliczenia

• Faktura wystawiona przez podatnika w roku podatkowym, w którym stosował metodę kasową rozliczania przychodów, ale uregulowana w roku podatkowym, w którym podatnik zaniechał stosowania tej metody, będzie przychodem podatkowym zgodnie z zasadami obowiązującymi podatnika w roku jej wystawienia
• Faktura wystawiona przez podatnika w roku podatkowym, w którym podatnik nie stosował metody kasowej, ale uregulowanie należności nastąpi w roku podatkowym, w którym podatnik stosuje tę metodę, będzie przychodem podatkowym zgodnie z zasadami stosowanymi w roku podatkowym, w którym faktura została wystawiona.
• Faktura zakupowa uregulowana przez podatnika po likwidacji działalności gospodarczej lub po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania, będzie stanowić koszt uzyskania przychodów w ostatnim okresie rozliczeniowym przed likwidacją działalności gospodarczej lub zmianą formy opodatkowania.

Zatory płatnicze

W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej wyjaśniono:

„Co do zasady, przepisy o zatorach płatniczychnie będą miały zastosowania do należności wynikających z transakcji rozliczanych metodą kasową oraz do kosztów uzyskania przychodów rozliczanych metodą kasową, o których mowa w art. 22 ust. 4a ustawy PIT. Przepisy o zatorach znajdą w całości zastosowanie do należności wynikających z transakcji, które zostaną zaliczonedoprzychodów po upływie dwuletniego okresu liczonego m.in. od daty wystawienia faktury. Nie znajdzie jednak zastosowania ograniczenie w stosowaniu przepisów o zatorach płatniczych określone w art. 26i ust. 10 pkt 2 ustawy PIT, zgodnie z którym przepisów o zatorach nie stosuje się m.in. w sytuacji, gdy od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa. W takim przypadku zmniejszenia podstawy obliczenia podatku lub zwiększenia straty, podatnik będzie dokonywał odpowiednio przy obliczeniu zaliczki za okres, w którym ustalił przychód z uwagi na upływ dwuletniego okresu lub w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym ustalił przychód z uwagi na upływ dwuletniego okresu”.

Przykłady stosowania przepisów dotyczących kasowego PIT

Przepisy dotyczące kasowego PIT, będą dotyczyły przychodów udokumentowanych fakturami wystawionymi po 31 grudnia 2024 r. oraz kosztów uzyskania przychodów poniesionych po 31 grudnia 2024 r za wyjątkiem:

• przychodów nie zaliczonych do przychodów przed 01 stycznia 2025 r
• kosztów, które nie zostały potrącone przed 01 stycznia 2025 r.

Co oznacza:

W przypadku faktury wystawionej po 31 grudnia 2024 r. która dokumentuje przychód uzyskany w 2024 r., przepisy znowelizowanej ustawy nie będą miały zastosowania.

W przypadku otrzymanych w 2024 r, zaliczek na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną dokonane po 01 stycznia 2025 r i udokumentowane fakturami w 2025 r, przychód powstanie w dacie wystawienia faktury, jeżeli podatnik stosuje metodę kasową rozliczania przychodów, a opłacone zaliczki nie zostały zaliczone do przychodów przed dniem 01 stycznia 2025 r.

Ewidencja w podatkowej księdze przychodów i rozchodów- zmiany

Równolegle przygotowany został projekt nowelizacji rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (nr 874 z wykazu prac legislacyjnych).

Projekt zakłada wprowadzenie zmiany przepisów, na mocy których wartość spisu z natury będzie pomniejszana o koszty uzyskania przychodów poniesione na nabycie towarów, które nie zostały potrącone zgodnie z art. 22 ust. 4a ustawy o PDOF.

Zmiana przepisów o ryczałcie ewidencjonowanym, w związku z kasowym PIT

Przepisy dotyczące kasowego PIT będą mogli stosować również podatnicy osiągający przychody z działalności gospodarczej opodatkowane na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, będą prowadzić ewidencję faktur dokumentujących przychody rozliczane metodą kasową.

Ewidencja powinna zawierać datę wystawienia faktury, numer faktury, kwotę należności wynikającą z faktury oraz datę uregulowania należności.

Przepisy mogą być stosowane do przychodów udokumentowanych fakturami wystawionymi po 31 grudnia 2024 r., pod warunkiem, że przychody te nie zostały zaliczone do przychodów przed 01 stycznia 2025 r.

Z uwagi na wątpliwości na etapie dokonywania odliczeń od przychodów opodatkowanych ryczałtem, ale osiąganych z różnych źródeł, np. z działalności gospodarczej, najmu prywatnego, odliczenia, np. z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, straty z lat ubiegłych,

Wyjaśniono, że podatnik dokonuje odliczeń zarówno od przychodu z działalności gospodarczej, jak i od przychodu z najmu prywatnego,

w takiej proporcji, w jakiej w roku podatkowym poszczególne przychody z działalności gospodarczej i najmu prywatnego, w tym opodatkowane różnymi stawkami, pozostają w ogólnej kwocie przychodów z tych źródeł.

Zmieniony art. 11 ust. 3 ustawy o ryczałcie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia ustawy nowelizującej i ma zastosowanie do przychodów uzyskanych po 31 grudnia 2023 r. (art. 6 ust. 2 i art. 7 ustawy nowelizującej).

Odliczanie strat

Obecne przepisy umożliwiają odliczanie straty od przychodów z działalności gospodarczej. Nowelizacja umożliwia odliczenie straty również od przychodów z najmu prywatnego i od przychodów ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych określonych w art.20 ustawy o PDOF.